vrijdag 28 oktober 2011 – (Marleen De Geest) – Op 31 oktober zal onze planeet officieel 7 miljard bewoners hebben. Het ‘Global Footprint Network’ stelt dat de wereldbevolking de draagkracht van de aarde te boven gaat. Vooral ontwikkelingslanden dragen bij aan de ongecontroleerde groei van de populatie. In de Verenigde Staten, West-Europa, Japan en China daalt de fertiliteitsratio en dat zou samenhangen met de zorgwekkende economische toestand.
[ad#ad1]
In minder dan vijfentwintig jaar groeide de wereldbevolking met twee miljard. De Global Footprint Network stelt onomwonden dat tegen 2030, wanneer we met acht miljard zullen zijn, een tweede aarde nodig is om grondstoffen te leveren en ons afval te absorberen. Bij gebrek aan een reserve aarde moeten er veranderingen op het spoor worden gezet die de catastrofe alsnog kunnen afwenden.
De meeste deskundigen zien geboortebeperking als de oplossing, die hangt evenwel samen met de bestrijding van de armoede en de scholing van meisjes. Een studie uit 2010 bijvoorbeeld wees uit dat de verminderde fertiliteit in Columbia vooral te maken had met de verhoging van de levensstandaard en slechts voor tien procent aan de invoering van familieplanning was toe te wijzen.
In westerse landen is de daling van de fertiliteit een feit. Het aantal geboorten daalt fors in de Verenigde Staten sinds 2007, met dank aan de economische crisis, aldus een rapport van het PewResearchCenter. Dat zou trouwens ook in West-Europa, Japan en zelfs in China het geval zijn. Ten gevolge van dat nieuws ontspon zich in de New York Times een discussie over de vraag of een dalend geboortecijfer een goede of slechte zaak is voor onze aardbol. Want er blijken nog steeds instanties te bestaan die vinden dat de wereldbevolking moet blijven groeien.
Voor het ‘Social Trends Institute’ vergt een robuuste economische groei op lange termijn een fertiliteitsratio van twee kinderen per vrouw. De economische problemen van westerse landen zouden juist te maken hebben met het feit dat de fertiliteitsratio beneden het vervanginsniveau van 2.1 kinderen per vrouw is gedaald.
Minder werkkrachten tegenover een verouderende bevolking brengen de economie onder spanning, aldus het ‘Social Trends Institute’. Behalve de handhaving van het geboortepeil, pleit het ook voor het behoud van het huwelijk.
Kinderen verwerven optimaal menselijk en sociaal kapitaal binnen een intact gezin en mannen geven het beste van zichzelf als ze getrouwd zijn.
De vergrijzing vieren
Het ‘Population Institute’ daarentegen vindt dat de vergrijzende bevolking moet worden gevierd. De groei van de wereldbevolking moet immers dringend stoppen, zo meent deze ngo. Elk land dient een systeem vinden om de welvaart te verzekeren zonder op steeds meer werkkrachten te blijven rekenen.
Steeds meer baby’s vormen zeker niet de oplossing, ze zijn immers voor honderd procent afhankelijk van anderen en zullen nog twee decennia onproductief blijven.
Het gevaar van een verouderende bevolking wordt door het ‘Population Institute’ gerelativeerd. Heel wat ouderen hebben zoveel gespaard dat ze rustig zelfstandig kunnen bestaan. Bovendien kan de pensioengerechtigde leeftijd worden opgetrokken zodat ouderen wel degelijk langer productief blijven.
De bijdrage van professor politieke economie Nicholas Eberstadt aan het debat heeft dezelfde teneur. De bevolkingsexplosie die voor de aanzwellende wereldbevolking zorgt, heeft ook met een dalend sterftecijfer te maken, hij noemt ze daarom ook een ‘gezondheidsexplosie’.
De doemscenario’s over de vergrijzing wijst hij af. Het enorm economisch potentieel van het gezond ouder worden, mag niet worden genegeerd, meent Eberstadt.
De dalende fertiliteitsratio door onder meer vrijwillige kinderloosheid heeft wel sociaal-psychologische gevolgen zegt de geleerde, de familie atrofieert. Op termijn moet men zich afvragen wat het voor kinderen en jonge mensen betekent om zonder broers of zussen, ooms en tantes op te groeien.
Niet aantal werkkrachten maar opleidingsniveau is belangrijk
Ook Philip Cafaro, professor in de filosofie, vindt dat de dalende fertiliteit moet worden bestendigd, onder meer via goedkope anticonceptie. De economische groei botst op zijn grenzen, dat laten globale milieuproblemen en ecologische rampen genoegzaam zien. Groei wordt nu ronduit contraproductief.
Het echte doel van de economie is trouwens niet groei realiseren, wel mensen op een duurzame manier een veilig bestaan bezorgen. Waarbij volgens Cafaro blijkt dat boven een verbazingwekkend bescheiden niveau van welvaart mensen niet gelukkiger worden of zich veiliger voelen.
Als de bevolking zou dalen, verdwijnt meteen de reden om economisch almaar te groeien.
Volgens Wolfgang Lutz, stichter van het Wittgenstein Center voor demografie en menselijk kapitaal in Wenen, heeft een dalend geboortecijfer niet een kleiner aantal werkkrachten voor gevolg. Een dalende bevolking zorgt wel voor een lichtere ecologische voetafdruk, 1.5 tot 1.8 kinderen per vrouw is optimaal, meent Lutz. De kinderen moeten dan wel een uitstekende opleiding krijgen. Die valt per student gerekend duur uit maar wordt gecompenseerd door de hogere productiviteit van de volwassene en de latere pensioenleeftijd van een goed opgeleid individu.
[ad#ad3]