dinsdag 3 mei 2011 – (Marleen De Geest) – Scheiden kost een klein spaarpotje. De Gezinsbond ondernam een enquête om een beeld te krijgen van de concrete financiële situatie als twee mensen uit elkaar gaan. Daaruit blijkt dat aanslepende conflicten de kosten alleen maar doen oplopen en dat samenspraak financieel en emotioneel leed kan indijken.Wanneer mensen trouwen is het meestal een feestelijk, groots en duur evenement. Zodat het lijkt alsof er weer meer gehuwd wordt.
[ad#ad1]
Dat blijkt niet zo te zijn, in 2009 werden in België ongeveer 43 000 huwelijken afgesloten. Twintig jaar geleden waren dat er nog 65 000. Wel waren 68 000 mensen bij een samenlevingscontract betrokken, een cijfer dat feitelijk samenwonenden buiten beschouwing laat.Het leven delen blijkt evenwel niet zo eenvoudig, in datzelfde jaar werden ook 33 000 huwelijken ontbonden en 20 000 mensen waren betrokken bij de stopzetting van een samenlevingscontract.
In Vlaanderen is het zo dat minstens een op drie huwelijken schipbreuk lijdt. Relationele problemen en ontrouw zijn de twee meest voorkomende redenen om uit elkaar te gaan.
Het is daarbij niet altijd zo dat de psychologische verwerking de snelle echtscheidingsprocedure kan bijbenen.
Vrouwen nemen dikwijls initiatief
Scheiden kan ook zware financiële gevolgen hebben. Zo is becijferd dat het risico op armoede voor eenoudergezinnen 37 procent bedraagt.
De studiedienst van de Gezinsbond schetst de situatie aan de hand van de antwoorden van 105 respondenten op hun enquête. Bijna vier vijfde van de respondenten zijn vrouwen, de gemiddelde leeftijd was 47 jaar en drie vierde is hooggeschoold, 84 procent was nog steeds alleenstaand op het moment van de bevraging.
In vier op vijf van de scheidingen neemt een van de partners het initiatief. In de enquête van de Gezinsbond stelt meer dan veertig procent van de vrouwen dat zij de beslissing nam tegenover 27 procent van de mannen. Toch verloopt de formele scheiding van de gehuwden voor de helft op grond van onderlinge toestemming.
Voor de procedure betaalden de respondenten gemiddeld 2000 euro aan gerechtskosten en bijna 6000 euro aan een advocaat. Onopgeloste conflicten die telkens weer voor een andere bevoegde rechter worden gebracht, laten de kosten alleen maar oplopen. Sommige respondenten vinden dat ze onrechtvaardig werden behandeld en dat de rechter zich partijdig opstelde. De Gezinsbond pleit voor de goedkeuring van het wetsvoorstel tot oprichting van een familierechtbank die alle betreffende zaken zou kunnen behandelen, wat eenvoudiger en minder duur zou uitvallen.
Gescheiden mensen blijken meestal financieel verlies te hebben geleden, hoewel het persoonlijk inkomen in 61 procent van de gevallen toenam. Vooral vrouwen gaan na een echtscheiding meer werken al is de zoektocht naar een job niet altijd makkelijk. Vooral niet voor wie in verband met de kinderzorg niet of deeltijds werkte. Bovendien is het als alleenstaande niet eenvoudig om tot een goede work life balance te komen.
Als de inkomens van de gewezen partners worden samengeteld is er voor 58 procent van de respondenten een daling te noteren in vergelijking met hun gezamenlijk inkomen voor de scheiding. Al moet worden opgemerkt dat na verloop van tijd, zowat een jaar of tien, het inkomensverlies wordt gecompenseerd.
Besteedbaar inkomen krimpt
De financiële kater heeft vooral met de daling van het besteedbaar inkomen te maken, dat is het geval voor 72 procent van de mannen en zestig procent van de vrouwen. Vooral in verband met de woning vallen de schaalvoordelen van een koppel weg.
Om het financieel te redden houden mensen de hand op de knip voor wat ontspanning betreft maar in het ergste geval wordt er op gezonde voeding en onderwijskosten bespaard.
Voor vrouwen die de kinderen meestal toegewezen krijgen, speelt het onderhoudsgeld een cruciale rol in het budget. Sommige vrouwen vinden het ontoereikend en de onderhoudsplichtigen menen wel eens dat het overdreven hoog is. De Gezinsbond pleit voor een objectieve berekening en biedt daartoe een ‘onderhoudsgeldcalculator’ aan. Bovendien stelt de Gezinsbond voor om de berekening in handen van een overheidsdienst te geven.
Niet zelden wordt het onderhoudsgeld niet of onregelmatig betaald. Heel wat mensen zien af van bijkomende gerechtskosten om aan de gelden te komen en vinden evenmin de weg naar de dienst Alimentatievorderingen.
Voor ex samenwonenden is het helemaal moeilijk omdat voor hen weinig of geen financiële bescherming is voorzien.
Sluitend akkoord voor scheiding
Kinderen vormen een sluitstuk van een gezin en worden wel eens pasmunt bij een scheiding. Het verblijfsco-ouderschap is in opmars, zo blijkt uit de bevraging. Maar in de praktijk wordt wel vaker van de formele verblijfsregeling afgeweken of wordt ze aangepast. De Gezinsbond benadrukt dat het essentieel is de belangen van de kinderen voorop te stellen bij de regeling en hen zo mogelijk bij het overleg te betrekken.
De verblijfsregeling en de financiële aspecten van de opvoeding van de kinderen vormen de belangrijkste pijnpunten tussen de ex partners en zijn daarom het vaakst aanleiding om een bemiddelaar bij de scheiding in te schakelen. De gemiddelde kostprijs ervan wordt door de bemiddelaars zelf op 708 euro geraamd. Deze bijkomende kost valt evenwel meestal goedkoper uit dan een juridische uitputtingsslag.
Van de respondenten van de enquête schakelde slechts een derde een bemiddelaar in. Eerder onderzoek wees uit dat heel wat mensen de kosten te hoog vinden, te weinig informatie kregen over de formule of vrezen hun eigen manoeuvreerruimte te beperken.
Bemiddelaars kunnen nochtans een essentiële rol spelen bij de uitwerking van een goed akkoord tussen de ouders over opvoeding, verblijfsregeling en onderhoudsgeld. Voor de Gezinsbond is zo een akkoord cruciaal en moet het aan de rechter worden voorgelegd voor de echtscheiding wordt uitgesproken.
Bron: ‘Focus op de financiële gevolgen van een scheiding’, cijfers en vaststellingen verzameld door de studiedienst van de Gezinsbond.
[ad#ad3]