Precies vijftig jaar geleden werd het boek ‘The Feminine Mystique’ van Betty Friedan gepubliceerd. Het was een tijd waarin het huishouden het perspectief was van de doorsnee middenklasse vrouw, iets waarvan ze bepaald niet vrolijker werd. Friedan omschreef dat als ‘het probleem dat geen naam had’ en wees op de sociale achtergrond ervan.
[ad#ad1]
Betty Friedan werd in 1921 geboren als Bettye Naomi Goldstein. In haar boek ‘The Feminine Mystique’ dat op 17 februari 1963 uitkwam, nam ze het op tegen de na-oorlogse ideologie die vrouwen uit de middenklasse zo goed als altijd in de rol van huis vrouw duwde en haar alle andere kansen ontnam.
Het frappeerde Friedan dat heel wat vrouwen uit haar omgeving zo ongelukkig waren, hoewel ze schijnbaar van hun zorgeloos leventje met man en kinderen in hun mooie huizen genoten. Een klein onderzoek bij vrouwen met wie ze samen had gestudeerd, leerde haar dat heel wat onder hen gewoon gedeprimeerd waren. Toen ze het onderzoek uitbreidde, bleken nog veel meer vrouwen met die gevoelens te kampen. Friedan noemde het verschijnsel ‘het probleem dat geen naam had’.
Huiselijk ideaal maakt ongelukkig
Voor de samenleving de vrouwen anders gaat bekijken en behandelen, moeten die eerst zelf hun rol herdefiniëren, betoogde Friedan. Ze wees vrouwen dan ook op de maatschappelijke oorzaken van hun positie. In ‘The Feminine Mystique’ toont ze aan dat vrouwenbladen, reclame en Freudiaanse psychologie aan het idee van het huiselijk ideaal bijdroegen en het bestendigden.
Een slecht idee, eerst en vooral voor de vrouwen zelf want het maakte hen ongelukkig. Maar door hun persoonlijke groei te dwarsbomen, ontzegde de samenleving zich een immens reservoir van menselijk potentieel, aldus Friedman. Door vrouwen op de problematiek en op hun mogelijkheden te attenderen, ontketende Friedan de tweede feministische golf. Velen gingen over tot sociaal of politiek activisme.
Friedan kreeg veel kritiek maar ook talloze brieven van vrouwen die getuigden dat het boek hun levens totaal had veranderd. In de afgelopen vijftig jaar werden meer dan twee miljoen exemplaren verkocht en het werd in twaalf talen vertaald.
In 1993 deed Friedan de stunt nog eens over met ‘Fountain of Age’. Daarin haalt ze de ‘age mystique’ onderuit. Ze stelt dat de samenleving oudere mensen in de hoek van de zorgbehoevenden duwt, hun activiteit ontzegt en daardoor hun identiteit afneemt. ‘We herkennen onszelf nog amper’, aldus Friedan. Ook de medische wereld doet daaraan mee want oudere mensen vormen een lucratief segment. Maar mensen van leeftijd zijn niet hulpeloos, wie normaal kan ouder worden mag vroegere rollen afleggen en gaat nieuwe ontwikkelingen tegemoet, stelt Friedan.
Friedan overleed op haar vijfentachtigste in Washington op vier februari 2006.
[ad#ad3]