De keuze om al dan niet kinderen te hebben, is intiem. Wat niet belet dat ze vroeg of laat publiek domein wordt, vooral vrouwen die kiezen om er geen te hebben, lijken zich wel eens te moeten verantwoorden. Een gezelschap van Amerikaanse schrijfsters, actrices en stand up comedians was het grondig beu en samen schreven ze er een hilarisch boek over: ‘No kidding, Women Writers on Bypassing Parenthood.’
[ad#ad1]
Dat moederschap een voor de hand liggende rol, eventueel bijrol, is voor een vrouw maakt de samenleving wel duidelijk. Het lijkt er gewoon bij te horen. Zelfs in tijden van de nieuwe man, zijn het vooral vrouwen die worden aangesproken op het al dan niet beantwoorden aan de verwachting dat een stel kinderen krijgt. Kinderloze mannen worden als onafhankelijke geesten gezien en vrouwen zijn in dat geval al snel egoïstisch.
Moederschaps persoonlijkheidsstoornis
Het dubbelzinnige aan de zaak is dat ‘de keuze’ om al dan niet kinderen te hebben noodzakelijkerwijze een beetje wazig is. We noemen het ‘keuze’ bij gebrek aan een beter woord. De beslissing is van een dergelijk formaat dat er niet echt duidelijk voor of tegen kan worden gekozen. Vandaar dat sommige mensen lijken aan te voelen dat het in hun levensloop past en anderen menen dat ze beter niet aan kinderen beginnen. Dan zijn er nog de gevallen waarin het leven zelf beslist dat er geen kinderen komen.
Dat alles maakt dat er op zijn minst respect zou mogen zijn voor vrouwen die afzien van een gezin.
De 37 Amerikaanse vrouwen achter het boek ‘No kidding, Women Writers on Bypassing Parenthood’ hebben dat niet mogen ervaren. Daarom bundelden ze hun visies in evenveel essays.
Ze hebben het over zichzelf als ‘happily childless’ of ‘childfree’ en ondervinden bij elkaar een camaraderie in hun lotsverbondenheid.
Hun antwoord op de samenleving die het moederschap voor iedereen huldigt, is heftig. Zo stelt een actrice voor om het moederschap als pathologisch verschijnsel op te nemen in de DSM-5 onder de naam ‘moederschaps persoonlijkheidsstoornis’. De bijpassende omschrijving luidt ‘intra-familiale aandrang onder invloed van oestrogeen, cultuur, religie en het op familiale waarden gebaseerde industrieel complex’.
Narcisme met een geweten
Voor sommigen auteurs van het boek ‘No kidding’ was het duidelijk dat de eeuwige multitasking die een gezin en een eigen carrière vergen niets voor hen was. Ze wisten al van kindsbeen af dat ze geen twee dingen tegelijk goed kunnen doen, als je zelfs niet tegelijk kauwgom kan kauwen en plassen weet je het wel, vertelt een van hen.
Een andere auteur meent stellig dat onverdeelde aandacht gewoon niet bestaat terwijl dat wel is wat kinderen vragen. Liever niet aan beginnen, is dan haar overtuiging.
Narcisme met een geweten is wat me weerhoudt, getuigt weer een andere. Ik ben te egocentrisch en ga onverantwoordelijk met dingen en mensen om. Maar ik weet het tenminste en wil er geen weerloos kind het slachtoffer van laten worden.
Dat brengt de kinderloze vrouwen meteen bij een belangrijk pijnpunt. Waarom moeten zij uitleggen waarom ze geen kinderen wensen terwijl mensen die hun kroost enigszins of ronduit verwaarlozen dikwijls ongemoeid worden gelaten. Wie is het meest egoïstisch? Diegene die baby’s krijgt als hebbedingetjes, omdat ze zo leuk en schattig zijn, en er weinig naar omkijkt als ze opgroeien? Of de vrouw die voor het levenslang engagement bedankt?
En wie hoort al die kinderen die in de armoede belanden of in oorlogsgebied wonen?
Dat kinderloze vrouwen te vaak op hun ‘keuze’ worden aangesproken, blijkt uit de oplossing die een van hen ervoor bedacht. Ze vertelt gewoon, zelfs met een onderdrukte snik, dat ze geen kinderen kan krijgen, zo is ze meteen van het gezeur af. Zolang ze dat niet deed, bleef men maar op haar inpraten om haar van de zinloosheid van een leven zonder kinderen te overtuigen.
Het is er niet van gekomen
Vrouwen die ervoor kozen om geen kinderen te hebben, leiden een interessant bestaan. Voor sommigen was dat de oorzaak dat er geen nakomelingen kwamen, de potentiële moeders waren helemaal in beslag genomen door cultuur en reizen, ze gingen uit en winkelden om tenslotte vast te stellen dat ze het moederschap gewoon hadden overgeslagen. Het leven had hen een andere kant uitgevoerd en zo blijkt, je kan niet alles hebben. Hun identiteit hangt niet samen met hun kind(eren). Anderen waren niet aan kinderen toe gekomen bij gebrek aan een partner die volgens hen in zo een project past.
Zeker is het niet zo dat kinderloze vrouwen niet van kinderen kunnen houden. Ze houden dikwijls zielsveel van de kinderen van anderen en zijn heel graag in hun gezelschap. Af en toe speelt de gedachte door hun hoofd, ‘hoe zou het zijn om iemands moeder te zijn’.
De Amerikaanse antropologe Margaret Mead komt trouwens de vrouwen zonder kinderen te hulp: ‘Er zijn zoveel andere manieren dan procreatie om iets voor volgende generaties te betekenen, je kunt een lichtend voorbeeld zijn of inspireren via onderwijs of het schrijven van boeken.’