AnneTyler werkt met de stofjes en patroontjes waaruit het leven zelf gemaakt is. Zo schrijft ze boek na boek. Het levert geen haute couture van de literatuur op. Maar met comfort reading is niets mis deze dagen.
De Amerikaanse schrijfster Anne Tyler verzint levenslijnen en plots aan de lopende band, steeds weer verzeilt een of andere familie in een storm. Zelf zegt ze dat ze enkel kan schrijven over wat ze kent. Dat zijn gezinnen, verstoorde huwelijken en intergenerationele perikelen. Tyler is nu 79 jaar oud en schreef al in de twintig boeken over de wisselvalligheden van het bestaan. Altijd erg maar niet zo tragisch dat het je als lezer overhoop haalt.
Het leven zoals het is, op een haar na
Dat komt omdat Tyler gebeurtenissen en hun nasleep in kleine deeltjes opsplitst. Sommige zijn leuk en andere vallen zwaar tegen maar een soort van evenwicht blijft overeind.
De dag in stukjes opdelen, dat is ook de raad van de vader aan zijn dochter Willa van wie de echtgenoot net is verongelukt.
,,I’ll just tell you what I’ve learned that has helped me (when your mother died)’, he said. ,,Shall I?”
,,Yes, tell me”, she said, growing still.
,,I broke my days into separate moments”, he said. ,,See, it’s true I didn’t have any more to look forward to. But on the other hand, there were these individual moments that I could still appreciate. Like drinking that first cup of coffee in the morning. Working on something fine in my workshop. Watching a baseball game on TV.”
(…) ,,But… is that enough? she asked him.
,,Well, yes, it turns out that it is,” he said.
Willa heeft een liefdevolle relatie met haar vader maar deze raad vindt ze maar niks, voor haar werkt het niet zo.
Willa is het hoofdpersonage uit ‘Clock dance’, een boek uit 2018. Bij het begin van het boek is ze een elfjarig meisje. Ze groeit op in een middenklasse gezinnetje. Haar moeder is bepaald geen gelijkmoedig type. Ze is integendeel onderhevig aan buien, vlagen van lieftalligheid wisselen af met agressiviteit, onverschilligheid tegenover haar kinderen. De vader probeert haar gedrag te vergoelijken en te compenseren.
Waakzaam
Willa weet wat het is wanneer het huis ‘hol’ aanvoelt omdat haar moeder er nog maar eens van door ging. Vader knutselt dan een mikmakje in elkaar en ze eten voor de zwarte ramen van de nacht omdat hij ook nog eens vergat om de gordijnen te sluiten.
De familiale sfeer maakt van Willa een bijzonder waakzaam kind, beschermend ook voor haar jongere zusje Elaine. In feite beslist ze zelden iets voor zichzelf, wat ze doet en voelt laat ze afhangen van haar moeders stemming.
Verderop in haar leven blijkt dat de grondtoon te zijn. Willa ondergaat, observeert en schrijft zich in de loop van de gebeurtenissen in. Als ze zelf twee zonen krijgt, beslist ze nooit een onvoorspelbare moeder te zijn. Niet dat haar volwassen zonen later even zorgzaam met hun moeder omgaan.
En dan gebeurt het fatale auto ongeluk waarbij ze haar echtgenoot verliest.
Tyler laat het verhaal doorlopen, zoals het leven verder gaat. De diepste pijn raakt verdund door de stroom van kleine dingen en nieuwe ontwikkelingen, iets wat in het echte leven niet altijd het geval kan zijn.
Tyler schrijft heel onderhoudend, heel minutieus en gedetailleerd schetst ze situaties, portretteert ze figuren, nu eens ondeugend dan weer ongenadig. Haar personages zijn tegelijk grappig, levensecht en dus ook een tikkeltje wanhopig.
Wat valt er anders te zeggen over dokter Ben Gold? Zijn vrouw is overleden en Willa vertelt hem hoe haar oude vader tegen zijn verlies aankeek en welke raad hij gaf.
Ben Gold antwoordt: ,,I mean, sometimes when I’m feeling sorry for myself, I try the opposite approach: I widen out my angle of vision till I’m only a speck on the globe.”
Willa moet glimlachen om deze tegelijk tegeltjes- en diepe wijsheid. Zelf is ze immers niet stuk te krijgen maar helemaal goed komt het met haar ook nooit. Op die manier sta je als lezer aan het eind van het verhaal toch weer met beide voeten op de grond.
‘Clock Dance’ van Anne Tyler is uitgegeven door Vintage Publishing, het boek telt 368 pagina’s en kost 11,95 euro, ISBN 9781784708597
