vrijdag 23 september 2011 – (Marleen De Geest) – Vanaf 1 oktober verdwijnen in alle boekenwinkels van W.H. Smith in het Verenigd Koninkrijk de plaatjes ‘Women’s Fiction’. Twee vrouwelijke klanten klaagden over het donzig en rozig gehalte van de inhoud van de rekken in kwestie.
[ad#ad1]
Claire Leigh en Julia Gillick schreven een brief aan Kate Swann, directeur van W.H.Smith, met een feministische oprisping omtrent het label ‘Women’s Fiction’ voor boeken die volgens hen nauwelijks die naam waardig zijn. Dat de succesvolle Swann gevolg geeft aan de ergernis van de twee jonge vrouwelijke klanten zal hen wel euforisch stemmen. Een van hen is lerares Engels en zij gaat haar leerlingen aanmoedigen om alle supermarkten aan te schrijven met dezelfde opmerking.
Vormt ‘Women’s Fiction’ dan een groot probleem? Bij ons is een dergelijk etiket in de boekhandels alvast niet terug te vinden. Niet omdat ‘Women’s Fiction’ boeken bij ons niet te koop of geliefd zouden zijn. Door vrouwen voor vrouwen geschreven, moeten die haast wel van dat soort verhalen houden. De boeken zijn grappig, stemmig en herkenbaar. Gesitueerd in een wereld zoals wij die kennen, vol van luxeproblemen die in stijl worden opgelost, overconsumptie van leuke hebbedingetjes en seksuele escapades, een omgeving waarin vrouwen eigengereid hun gangetje gaan. Chicklit kortom.
En wat is daar mis mee als het een leuk tussendoortje is of een opstapje naar meer en betere boeken? Het is niet omdat je dol bent op diepvriespizza dat je eetpatroon niet meer te redden valt.
Sophie Kinsella’s ‘Mini Shopaholic’ bijvoorbeeld verkocht met duizenden in een week tijd. Boeken uitgeven kost geld en het blijft commercie. De uitgeverij zal daar wel blij mee zijn en heel wat literaire auteurs zullen haar dat benijden.
En inmiddels hebben al die duizenden vrouwen zich met een boek op schoot kunnen terugtrekken, al een hele ervaring op zich. Het hoeven immers niet altijd kookboeken te zijn die vrouwen bezig houden.
Maar het is niet omdat het bordje ‘Women’s Fiction’ verdwijnt dat ook mannen die boeken zullen lezen, dat kunnen ze echt niet, aldus een mannelijk lezer. En ook voor vrouwen hoeft literatuur daar niet toe gereduceerd te worden. Of ze verder gaan hangt natuurlijk van de vrouwen zelf af.
Open een boek en het zal je openen
Nogal wat vrouwen hebben iets met boeken en die verhouding is op zijn zachtst gesteld niet eenduidig.
Vrouwen lezen veel, zo bleek uit onderzoek naar tijdsbesteding van socioloog en professor aan de Vrije Universiteit Brussel Ignace Glorieux, dat werkende vrouwen die onder grote tijdsdruk staan relatief veel blijven lezen.
Master in de agogiek Aagje Frederickx schreef een eindverhandeling over ‘de plaats van boeken en lezen in het leven van werkende vrouwen’, de vrouwen die zij daartoe over hun leesgedrag ondervroeg vertelden dat ze lezen om zich te ontspannen, ook compenseren ze met lezen dat wat ze niet zelf kunnen beleven en de sociale rollen die ze niet zelf kunnen spelen.
Lezen is een manier om te reizen in tijd en ruimte en in de hoofden en harten van andere mensen te verblijven en zo vele levens te leiden die je ook over jezelf vertellen. Of zoals een Chinees spreekwoord zegt, ‘open een boek en het zal jou openen’.
De meeste vrouwen dwalen onbevangen doorheen het literaire landschap. ‘L’écriture féminine’, literatuur die voortkomt uit het idee dat schrijven gender-bepaald is, vormt een gesloten tuin waarin slechts enkelen binnendringen.
In het algemeen maakt het vrouwen weinig uit wie het boek schreef, ze gaan net zo goed mee in de mannelijke psychologie en sfeerschepping als wanneer die uit de pen van een vrouw vloeit. Dat blijkt bijvoorbeeld wanneer de uitsluitend vrouwelijke jury van de Franse Prix Femina haar jaarlijkse prijs uitreikt, die gaat lang niet altijd naar een vrouwelijke auteur.
Toch menen sommigen dat vrouwelijke auteurs een speciaal steuntje verdienen als het op prijzen aankomt. Bijvoorbeeld omdat op de 107 Nobelprijzen voor literatuur er slechts twaalf naar vrouwen gingen. Terwijl vrouwen altijd al geschreven hebben, al was het maar omdat het een manier was waarop ze de kost konden en mochten verdienen.
De ‘Orange Prize for Fiction’ werd door schrijfster en journaliste Kate Mosse bedacht om uitsluitend vrouwelijke auteurs van Engelstalige romans te bekronen. De Orange Prize dateert uit 1996 en wordt jaarlijks uitgereikt.
[ad#ad3]