Echt eten, niet te veel, vooral planten. Zo eenvoudig kan het advies luiden wanneer mensen zich afvragen waarin een gezonde voeding nu precies bestaat. Het klinkt misschien saai of zelfs afschrikwekkend. Maar na het iets minder simpele pleidooi van de Amerikaanse journalist en filosoof Michael Pollan voor echt eten, vergaat je al gauw de lust in voorgekauwde industriële kost en verlang je naar een herkenbaar, geurig en kleurig stuk fruit of groente.
[ad#ad1]
Eten moet lekker zijn en als het even kan mag het er ook gezellig aan toe gaan. Dat is tevens het advies dat de Amerikaanse journalist en filosoof Michael Pollan geeft in zijn boek ‘Pleidooi voor echt eten’. De ondertitel luidt niet voor niets ‘Manifest van een eter’. En de kraakverse krop eikenbladsla op de cover is voorzien van een geel labeltje waarop te lezen valt ‘Echt eten, niet te veel, vooral planten’.
Is een en ander dan niet in tegenspraak?
Gezien het overweldigend aantal kookprogramma’s op zowat alle televisiezenders vormt eten voor ons een hoofdbekommernis. Dan vooral vanuit het oogpunt smaak. Tegelijk staat de maaltijd in veel gezinnen onder druk. Immers, goed en gezond koken vraagt tijd en het samen rond de tafel zitten, is dikwijls ondergeschikt aan de uiteenlopende activiteiten van de gezinsleden. Wat niet belet dat we allemaal heel erg met onze gezondheid in onze maag zitten. Dus schakelen we over op wat de voedingsindustrie en vervolgens de supermarkt ons voorschotelen. Bereide etenswaren met beloftes van toegevoegde vitaminen en onmisbare bouwstoffen en afwezigheid van boosaardige vetten.
Toevoegen en filteren
Uitgerekend die tendens klaagt Pollan aan. Eten is tot voeding verworden en de voedingsdeskundigen voeren daarbij het hoogste woord. Zij hebben beslist dat eten moet opgesplitst worden in samenstellende delen, elk met hun voor- en nadelen. Dan kunnen die al naargelang de geldende wetenschappelijke inzichten, die voortdurend wijzigen, aan de voeding worden toegevoegd of eruit gefilterd.
Is omega 3 de grote plus, dan stop je die in de producten. Is vet de grote boosdoener, dan haal je het eruit. Alleen, volgens Pollan, is voeding en haar effect wetenschappelijk bestuderen een quasi onmogelijke opdracht, precies omdat er zoveel bekende en onbekende componenten samen in het lichaam hun werk doen. Je kunt de voedingsstoffen nooit afdoende isoleren en evenmin kun je precies nagaan hoe die op elkaar inwerken en hoe ze samen in het lichaam hun gunstig of schadelijk werk doen. Het eten is complex en de fysiologie van de mens is dat ook. En de nutritionisten kunnen het nooit allemaal samen vatten.
Wat studies wel aangeven, is dat volkeren die aan een traditionele eetcultuur vasthouden, zonder daarbij speciaal met hun gezondheid bezig te zijn, gezonder zijn dan mensen die zich aan de typisch westerse stijl van eten overleveren.
Hoe het dan wel moet? Om te beginnen is er een verband tussen de gezondheid van het eten en de gezondheid van de omgeving waar het vandaan komt. Het verband tussen gezondheid en ecologie dus. Als u toch verkiest vlees te eten dan is dat van een vrij grazend dier gezonder dan dat van een met granen snel voor consumptie klaargestoomd beest. Met mate vlees eten is niet echt schadelijk, meent Pollan. Al zijn er ethische en ecologische bezwaren, onder meer omdat de wereldveestapel meer broeikasgassen genereert dan de totale vervoersindustrie.
Veel vlees eten kan ook ongezond zijn omdat mensen dan automatisch minder bladgroenten gaan eten. En precies die zijn de leveranciers van de veel geroemde antioxidanten. Die helpen gevaarlijke chemische stoffen te ontgiften, waaronder ook de kankerverwekkende. Dat is een reden waarom het belangrijk is om zoveel mogelijk verschillende planten te eten: ze bevatten allemaal verschillende antioxidanten en helpen het lichaam verschillende giftige stoffen aan te pakken, zo schrijft Pollan.
Hoe korter de productieketen, hoe beter op het gebruik van pesticiden en kunstmest kan worden toegezien. Fel bespoten groenten en fruit hebben veel minder voedingswaarde en smaak. Mijd daarom de supermarkten en al helemaal de middenste rekken die vol zijn gestouwd met producten waarvan de ingrediëntenlijst lang en onbegrijpelijk is, aldus Pollan. Probeer zelf een tuintje aan te leggen, al ging het slechts om enkele tuinkruiden in een bak op uw balkonnetje. Het versterkt de band met het eten en het inzicht dat eten bij voorkeur echt en herkenbaar is en ook nog eens ergens vandaan moet komen.
Maak van eten een leuke ervaring, het is aan tafel dat een hele cultuur wordt doorgegeven, aldus Pollan, verhalen en eten gaan hand in hand. Zoals ook liefde voor het eten en het respect voor de natuur en de producent en de kok samengaan.
Veel meer achtergrond en tips vindt u in ‘Een pleidooi voor echt eten. Manifest van een eter’ van Michael Pollan, uitgegeven bij de Arbeiderspers. ISBN 978 90 295 73085
[ad#ad3]